Thứ Hai, 24 tháng 12, 2018

Bộ Công Thương đang nghiên cứu đấu giá "Điện mặt trời"


Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết bộ này đang nghiên cứu việc đấu giá với các nguồn điện từ năng lượng tái tạo bao gồm điện mặt trời.





Trong chuyến công tác đến nhà máy Điện gió Phú Lạc tại huyện Tuy Phong, Bình Thuận sáng 18/12, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng chia sẻ với báo giới bộ đang nghiên cứu phương án đấu giá đối với các nguồn điện từ năng lượng tái tạo.





Năm 2017, Bộ Công Thương ban hành giá cố định cho điện mặt trời là 9,35 Us cents/KWh. Theo Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng, tại thời điểm đó mức giá này được cho là hợp lý và thậm chí còn thấp.





“Tuy nhiên, thực tế trong vòng hơn một năm vừa qua chúng ta thấy giá thành của điện mặt trời hiện không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới giảm xuống rất nhanh. Vì vậy nếu ban hành giá cố định trong thời gian dài thì không phù hợp”, ông Vượng cho biết.





Theo Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng, việc này có thể dẫn đến sự phát triển quá nóng khiến cho lưới điện hiện tại không đáp ứng được cũng như nhiều hệ lụy khác.





Mới đây, văn phòng Chính phủ có văn bản gửi Bộ Công Thương, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về vấn đề phát triển các dự án điện mặt trời.





Theo thống kê của Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia, nếu tính các dự án nhà máy điện mặt trời đã ký và đang đàm phán hợp đồng mua bán điện thì tổng công suất điện mặt trời tại 2 tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận đã chiếm 1/2 phê duyệt của cả nước.





Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng cũng nhận định sẽ phải điều chỉnh mức giá 9,35 US cents/KWh vì giá này không phản ánh đúng giá thực tế của thị trường hiện nay nữa.









“Hiện Bộ Công Thương đang nghiên cứu, xem xét cơ chế đấu giá lựa chọn các nhà đầu tư phát triển dự án năng lượng tái tạo để giá điện của các dự án này luôn phản ánh đúng giá thị trường vào thời điểm dự án được triển khai xây dựng”, ông Vượng tiết lộ.





Trả lời câu hỏi về việc cơ chế này có đi ngược lại mong muốn của các nhà đầu tư về chính sách giá điện bền vững trong dài hạn, Thứ trưởng Bộ Công thương cho rằng không thể đánh giá cơ chế đấu giá không mang tính bền vững.





“Ví dụ khi chúng ta đấu giá một dự án năng lượng tái tạo thì doanh nghiệp trúng thầu phát triển dự án với mức giá nào thì giá đó cũng ổn định trong 20 năm phát triển dự án chứ không phải thay đổi hàng năm.”, Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng khẳng định. Điều này cũng tương tự với chính sách áp dụng một mức giá cố định trong vòng đời 20 năm của các dự án điện mặt trời hiện nay.





Về lo ngại câu chuyện xin cho, Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng nhấn mạnh “Tôi cho rằng thực tế cơ chế giá Feed-in Tarrifs hiện nay mới là cơ chế xin cho. Vì để hạn chế việc xin cho, trong thời gian tới chúng ta phải nghiên cứu nhằm có cơ chế đấu giá để những nhà đầu tư thật sự có năng lực, đưa ra bản chào tốt nhất sẽ được lựa chọn phát triển dự án.”






Vỡ mộng với dự án "điện mặt trời" công suất lớn


Nhà đầu tư khóc dở mếu dở khi lỡ đổ sức vào 332 dự án điện mặt trời với tổng công suất 26.000 MW nhưng ngành điện có thể sa thải tới 90% công suất dự án bởi bế tắc lưới





"Cần bán trang trại điện mặt trời tại Bình Thuận, 50 MWp , giá 220.000 USD/MWp, giao đất 50 năm, đã có hợp đồng mua bán điện (PPA)". Trên một số diễn đàn, lời rao này không hiếm, cho thấy nhà đầu tư bắt đầu muốn tháo chạy sau thời gian hăm hở lao vào nguồn năng lượng trời cho.





Nhắm mắt làm liều





Chủ đầu tư một dự án điện mặt trời quy mô nhỏ chia sẻ lý do ông quyết định đầu tư là bởi tháng 4-2017, Chính phủ ban hành Quyết định số 11 cho phép áp dụng mức giá bán điện mặt trời tương đương 9,35 cent/KWh trong 20 năm - mức giá rất hấp dẫn so với các nguồn năng lượng khác. Hơn nữa, tổng công suất các dự án điện mặt trời đã đi vào hoạt động thời điểm đó mới vỏn vẹn… 5 MWp, tiềm năng còn quá lớn. "Tôi đầu tư vào một dự án 50 MW và đã ký PPA. Nhưng hiện giờ lưới điện không đáp ứng được nhu cầu đấu nối nên dù có PPA và cam kết đủ khả năng vận hành thương mại trước ngày 30-6-2019, dự án của tôi chưa chắc được huy động" - vị này băn khoăn.





Chủ đầu tư này là một trong số hàng trăm nhà đầu tư hăm hở đi theo điện mặt trời mà không lường đến nguy cơ "vỡ trận" thu xếp lưới tải. Hiện có 121 dự án với tổng công suất 7.234 MWp được phê duyệt bổ sung vào Quy hoạch Phát triển điện và 211 dự án khác với tổng công suất 13.069 MWp đang xếp hàng chờ phê duyệt. Tính chung, có tới 332 dự án điện mặt trời với công suất dự kiến 26.290 MWp đang chờ xếp lưới.









Trong khi đó, nguồn tin từ ngành điện cho thấy không phải dự án nào cũng có tình hình tài chính lạc quan. Nhiều chủ đầu tư bất chấp điều kiện "nguy hiểm" là bổ sung điều kiện phụ về sa thải phụ tải khi quá tải lưới để ký được PPA. Việc này vô tình giúp giảm nhẹ trách nhiệm của cơ quan quản lý ngành điện, đẩy số lượng dự án được phê duyệt tăng vọt chỉ sau khi Quyết định 11 ra đời 1 năm. Rủi ro không chỉ dành cho các nhà đầu tư tư nhân mà còn liên đới tới các tổ chức tín dụng. "Chỉ cần có PPA là nhà đầu tư có thể làm thủ tục vay vốn của các tổ chức tín dụng để triển khai dự án cho kịp mốc vận hành thương mại còn điều kiện chấp nhận sa thải phụ tải lại nằm ở phụ lục nên không ảnh hưởng đến việc vay tín dụng" - nguồn tin cho hay.





Như vậy, khi các dự án không được hòa lưới hoặc buộc phải sa thải phụ tải đến mức cao nhất cho phép là 90%, không chỉ nhà đầu tư chịu chết nếu không bán được dự án mà các tổ chức tín dụng cũng khóc ròng.





Vai trò Bộ Công Thương ở đâu?





Có phải các dự án điện mặt trời bùng nổ do giá hấp dẫn? Câu trả lời là không! Thực tế, Bộ Công Thương và ngành điện đứng trước áp lực không nhỏ trong việc bảo đảm đầu tư kịp với nhu cầu sử dụng điện cho kinh tế - xã hội, đặc biệt ở phía Nam. Nhằm đẩy nhanh các dự án điện mặt trời dễ thi công, bộ có phần nới tay trong việc phê duyệt dự án.





Ông Nguyễn Đức Cường, Giám đốc Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, thừa nhận hiệu quả của dự án điện mặt trời phụ thuộc nhiều vào khả năng bức xạ mặt trời tại địa điểm làm dự án dẫn đến lưới ở khu vực 2 tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận đang quá tải. Trong khi đó, miền Trung không phải là nơi tiêu thụ điện lớn trên cả nước. Nguồn điện này phải đấu lên lưới 220 KV và 500 KV để truyền tải tới nơi tiêu thụ xa.





Giới chuyên gia đánh giá Bộ Công Thương dường như đã bỏ qua các so sánh cần phải làm về thông số kỹ thuật khi vận hành của các dự án nhiệt điện than, khí bị chậm tiến độ với nguồn điện mặt trời trong cân bằng vận hành hệ thống điện để có giải pháp căn cơ.





Ông Bùi Văn Thịnh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Phong điện Thuận Bình, lo lắng việc bị giảm tải khi lưới quá tải là điều tối kỵ với năng lượng tái tạo. Mặc dù số lượng dự án điện gió vẫn nằm trong quy hoạch cho phép nhưng với tình trạng lưới điện đang quá căng thẳng như hiện nay, điện gió không tránh khỏi bị liên lụy, khó được đấu nối. "Lưới không có nhưng Bộ Công Thương duyệt bổ sung quy hoạch quá nhiều dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới. Làm một dự án điện mặt trời chỉ mất khoảng 5-7 tháng, một dự án điện gió khoảng 10-12 tháng trong khi đầu tư lưới tốn rất nhiều thời gian. Bộ Công Thương lẽ ra phải nhìn ra điều này sớm hơn và chuẩn bị kịp thời hơn" - ông Thịnh thẳng thắn chỉ ra và kiến nghị Chính phủ cho phép những dự án quy mô nhỏ tầm 30-50 MWp hòa lưới trước để lưới điện làm quen dần trong giai đoạn chờ đầu tư.





Theo ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, đặc thù điện mặt trời chỉ hoạt động khi nắng tốt và ngừng khi trời mưa, mây mù, ban đêm nên cần đầu tư nguồn dự phòng đồng bộ để bảo đảm an toàn điều độ điện. Muốn làm được điều này, cần nghiên cứu chiến lược bài bản, khuyến cáo doanh nghiệp đặt dự án ở vị trí có thể kết nối với các nguồn điện khác, tránh chỉ tập trung tại một số tỉnh như Ninh Thuận, Bình Thuận. "Quá nhiều dự án điện mặt trời phát triển cùng lúc ở một khu vực, khi đấu nối vào đường dây hiện hữu sẽ dẫn đến quá tải cục bộ khiến nhu cầu đầu tư lưới truyền tải, trạm biến áp tại một khu vực sẽ tăng mạnh, khó thực hiện điều độ hợp lý" - ông Ngãi chỉ rõ.






Thứ Hai, 17 tháng 12, 2018

Lý giải bùng nổ đầu tư Điện mặt trời


Bỗng dưng tình trạng đầu tư dự án điện mặt trời (ĐMT) được công bố khiến không ít người giật mình. Là vì hai, ba năm trở về trước, nói đến việc đầu tư vào năng lượng tái tạo nói chung và ĐMT nói riêng, hầu hết các nhà đầu tư đều e ngại. nhưng nay thì, chẳng những không ngại, mà còn quay ngoắt 180 độ đến tình trạng… đáng quan ngại.





Từ sóng ngầm thành… sóng thần





Như đã nói, khoảng hai năm về trước các nhà đầu tư còn ít quan tâm và rất ngần ngại khi đề cập đến việc đầu tư vào lĩnh vực ĐMT. Nhưng khoảng hai năm trở lại đây thì tình hình đã hoàn toàn khác.





Theo thống kê, tổng số dự án ĐMT được Bộ Công thương cấp phép đến nay đã vượt 9 lần qui hoạch điện VII (đã điều chỉnh). Theo đó, số dự án bổ sung vào qui hoạch là 122, có tổng công suất 8.000MW. Đáng nói là trong đó, khoảng 4.000MW đã kí hợp đồng mua bán điện trước tháng 6/2019 với ngành điện lực. Thế nhưng ngoài số dự án đã bổ sung này, vẫn còn hơn 200 dự án đang trên giấy hoặc trong quá trình xin cấp phép, với tổng công suất khoảng 17.000MW. Tính chung, nếu tới năm 2030 tổng số dự án ĐMT trên được bổ sung vào qui hoạch sẽ cung cấp một nguồn điện với tổng công suất hơn 26.000MW.=Nước ta từng rơi vào tình trạng "đói góp" về điện mà cách đây nhiều năm, đường dân 500kW mang tính chiến lược mới chỉ giúp điều phối được một phần thị trường cung cấp điện song nhìn chung vẫn thiếu điện. Tình trạng thiếu điện một phần vì hầu như chỉ trông chờ vào hai nguồn nhiệt điện và thủy điện. Nhiệt điện thì nhiều nhà máy đã lạc hậu; thủy điện thì khai thác gần cùng kiệt ảnh hưởng đến điều tiết lũ, hạn hán hạ lưu, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.









Thế nhưng khi nguồn năng lượng mới - năng lượng tái tạo, mà trong đó ĐMT đang chiếm đa phần - vừa hình thành "ngày vui ngắn chẳng tày gang" thì đã nhanh chóng chuyển sang quan ngại vì tình trạng "no dồn". Theo chính ngành điện, chỉ riêng ở hai địa bàn tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận, hợp đồng mua bán ĐMT đã được kí trên tổng công suất 1.796,83MW. Và để truyền tải được công suất này thì mạng lưới truyền dẫn sẽ quá tải, hệ lụy sự quá tải dẫn đến thì đã quá rõ: Mạng lưới quá tải thì điện sản xuất ra không thể được phân phối, tiêu thụ và sử dụng hết gây lãng phí.





332 dự án ĐMT là con số đầy bất ngờ và vấn đề là nó chưa dừng lại. Vậy nguyên nhân nào đẩy những làn sóng ngầm thành những cơn sóng thần ĐMT như hiện nay?





Kích thích từ chính sách giá





Khoảng ba năm trước, trong một cuộc trao đổi video conference với Chủ tịch Tân Xuân Hiến của Công ty cổ phần Điện Gia Lai - một công ty con của tập đoàn TTC chuyên đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo, ông Hiến đã thể hiện sự thiếu lạc quan. Nguyên nhân lớn nhất là khi đó, các chính sách và hàng lang pháp lí của Nhà nước chưa ban hành, đặc biệt là về mức giá mua điện. Ông Hiến khi đó cho rằng, có lẽ phải hai, ba năm nữa sau khi Chính phủ ban hành các chính sách đủ sức kích thích thì thị trường năng lượng tái tạo mới phát triển mạnh.





Những trông đợi của ông Hiến đã trở thành hiện thực từ Quyết định số 11/2017/QĐ-TTG do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 11/4/2017 qui định về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam. Theo đó, các dự án phát triển ĐMT được hưởng miễn giảm tiền thuê đất, sử dụng đất, thuê mặt nước theo các qui định hiện hành; được ưu đãi về vốn đầu tư và thuế áp dụng cho các dự án thuộc lĩnh vực ưu đãi đầu tư. Về giá bán điện mặt trời, bên mua (ngành điện lực) có trách nhiệm mua hết sản lượng điện từ các dự án nối lưới tại điểm giao nhận điện là 2.086 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT), tương đương 9,35UScent, được điều chỉnh theo biến động tỉ giá với thời hạn hợp đồng mua bán kéo dài 20 năm.





Có thể thấy, Quyết định 11 đã thổi một làn gió mới vào lĩnh vực đầu tư ĐMT khiến cho những làn sóng ngầm bùng lên thành những cơn sóng thần đầu tư ĐMT. Ông Đặng Văn Thành - Chủ tịch tập đoàn TTC, là doanh nghiệp đang đi đầu trong việc đầu tư các dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam và có kế hoạch triển khai tới 20 nhà máy ĐMT vối tổng số vốn dự kiến 1 tỉ USD, đã ví von: Nếu 20 dự án triển khai thành công sẽ biến thành 20 cỗ máy in tiền trong 20 năm tới.





Tiền tất nhiên dễ thấy nhất là đến từ việc bán điện. Với giá bán 9,35 UScent chưa cộng thuế VAT, có thể nói nhà đầu tư đã "có ăn" từ đó khả năng thu hồi vốn rồi dần có lãi hoàn toàn có thể hiện thực.  





Nhưng sẽ lầm to nếu nghĩ rằng các dự án năng lượng tái tạo nói chung và ĐMT nói riêng chỉ "sống" bằng tiền bán điện. Cần biết rằng, một nguồn lợi tiềm năng khác chính là mua bán phát thải, hay nói chính xác hơn là mua bán chứng chỉ giảm phát thải khí thải gây hiệu ứng nhà kính được chứng nhận (CERs). Theo Nghị định thư Kyoto được kí kết năm 1997 với cam kết giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, 1 trong 3 cơ chế mềm dẻo được đề ra là cho phép mua bán các chứng chỉ giảm phát thải thông qua các dự án đầu tư giảm phát thải. Như vậy cần hiểu ý hướng sâu xa của ông Chủ tịch TTC Đặng Văn Thành là "20 nhà máy in tiền trong 20 năm tới" chính là thêm nguồn thu từ đây.





Như vậy có thể thấy, khi chính sách thông thoáng thì ngay lập tức có thể trở thành bệ phóng cho doanh nghiệp nói chung và nhà đầu tư dự án ĐMT nói riêng phát triển hướng đến nhiều nguồn lợi, trong đó có việc hội nhập vào thị trường mua phát phát thải trên thế giới.





Nguyên nhân của "phong trào" làm điện mặt trời đã rõ. Tuy nhiên, để cơn sóng thần điện mặt trời không mang lại những hệ luỵ vì có quá nhiều dự án, thiết nghĩ việc xét duyệt và cấp phép cho điện mặt trời cần thận trọng và tính toán kỹ.





Theo Dạ Thảo - VNReview 





Tiêu đề được chỉnh lại bởi chủ blog






Thứ Sáu, 14 tháng 12, 2018

Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ về Quy hoạch phát triển điện mặt trời quốc gia trước ngày 15/12/2018


Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao Bộ Công Thương khẩn trương thực hiện một số nội dung: Báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/12/2018 về Quy hoạch phát triển điện mặt trời quốc gia, trong đó đặc biệt chú trọng cơ cấu nguồn và kế hoạch phát triển lưới điện truyền tải.





Văn phòng Chính phủ vừa có Công văn số 12084/VPCP-CN ngày 12/12/2018, gửi Bộ Công Thương liên quan đến thông tin Báo Đầu tư phản ánh về vấn đề phát triển các dự án điện mặt trời ở nước ta hiện nay.





Trước đó, Báo Đầu tư ra ngày 27/11/2018 có phản ánh: Theo thống kê của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia, nếu tính các nhà máy điện mặt trời đã ký và đang đàm pháp Hợp đồng mua bán điện thì tổng công suất điện mặt trời trên địa bàn tỉnh Bình Thuận lên tới 749,63 MW và Ninh Thuận là 1.047,32 MW (1/2 so với phê duyệt) dẫn đến tình trạng các đường dây truyền tải khu vực này đã rơi vào tình trạng đầy tải, quá tải.









Nếu sản lượng hay công suất các nhà máy điện mặt trời bị giảm 10%, mọi tính toán có thể bị đảo lộn, các dự án sẽ không thể thực hiện. Nhiều chuyên gia cảnh báo, đừng để năng lượng tái tạo của Việt Nam đi theo vết xe đổ của Trung Quốc. Mặt khác, giá mua điện mặt trời khá cao (9,35UScent/kWh), tạo ra thị trường mua bán dự án trở nên quá nóng.





Về thông tin trên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao Bộ Công Thương khẩn trương thực hiện một số nội dung sau:





Báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/12/2018 về Quy hoạch phát triển điện mặt trời quốc gia, trong đó đặc biệt chú trọng cơ cấu nguồn và kế hoạch phát triển lưới điện truyền tải.





Báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 20/12/2018 về tình hình và giải pháp xử lý tình trạng quá tải các dự án điện mặt trời đã đăng ký, đã được phê duyệt.





Bộ Công Thương xây dựng Quyết định sửa đổi, thay thế Quyết định số 11/2017/QĐ-TTg này 11 tháng 4 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam; không được để khoảng trống pháp lý, tạo điều kiện phát triển, không gây thiệt hại cho nhà đầu tư, hài hòa lợi ích Nhà nước-Nhà đầu tư-Nhân dân, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 20/12/2018.






Thứ Tư, 12 tháng 12, 2018

Đầu tư điện mặt trời trên mái nhà dân : Lợi ra sao?


Câu hỏi này đã được các chuyên gia, các nhà đầu tư trả lời tại hội thảo "Điện mặt trời - giải pháp sử dụng điện tiết kiệm hiệu quả" do Sở Công thương tỉnh Long An phối hợp cùng các đơn vị tổ chức ngày 11-12.





Tại hội thảo, ông Diệp Bảo Cánh, tổng giám đốc Công ty Mặt Trời Đỏ, cho biết đầu tư điện mặt trời trên mái nhà đem lại hiệu quả kinh tế cho các hộ gia đình ở cả đô thị lẫn nông thôn. 





Theo đó, giá lắp đặt trọn bộ năng lượng mặt trời 3kWp (cho ra sản lượng điện 360kWh/tháng) có giá khoảng 70 triệu đồng. Với những hộ gia đình sử dụng điện trên 800kWh/tháng, mỗi tháng sẽ tiết kiệm gần 1,2 triệu đồng, thu hồi vốn trong vòng 5 năm và tuổi thọ những tấm pin năng lượng mặt trời này kéo dài 25 năm. 









Đối với các nhà máy, xí nghiệp... ông Cánh cho biết những nhà máy có mái nhà trên 10.000m², sử dụng lượng điện lớn hơn 150.000kWh/tháng (khoảng 300 triệu đồng) phù hợp để đầu tư điện mặt trời.





Ông Phạm Minh Tuấn, tổng giám đốc Công ty cổ phần BCG Energy, cho biết với những hộ gia đình có khoảng không từ 20-30m² có thể đầu tư điện mặt trời áp mái với mức đầu tư khoảng 80-100 triệu đồng, hệ thống từ 3-5kWp sẽ cung cấp hơn 50% nhu cầu sử dụng điện cho các hộ gia đình. 





Theo ông Tuấn, thời gian thu hồi vốn trong vòng 5 năm, 20 năm tiếp theo sử dụng điện không mất tiền, thậm chí có thể bán lại sản lượng điện dư thừa cho điện lưới quốc gia. Còn đối với các nhà xưởng, trung tâm thương mại, công sở... ông Tuấn cho biết đầu tư hệ thống điện mặt trời áp mái có công suất lắp đặt trên 15kW sẽ giảm từ 12-16% tổng công suất điện của các nhà máy này. 





Tương tự, ông Phạm Trọng Quý Châu, giám đốc Công ty cổ phần năng lượng TTC, cũng cho rằng mái nhà của các công ty, nhà xưởng, chung cư... có tiềm năng rất lớn để lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái. Hiện nay, phía công ty này đã triển khai hiệu quả khi thuê không gian trên các mái nhà, lắp đặt hệ thống và bán lại cho các nhà xưởng này sử dụng với giá thấp hơn so với giá bán điện của EVN.





Theo TS Phan Hiếu Hiền, chỉ cần 2 triệu nóc nhà tại VN lắp đặt điện mặt trời áp mái 10kW thì sẽ giảm được 16 triệu tấn than mỗi năm (trị giá 3-4 tỉ USD) trong việc sản xuất điện từ năng lượng hóa thạch. Ngoài ra, trong hoạt động nông nghiệp cũng có tiềm năng ứng dụng điện mặt trời để bảo quản nông sản. Còn GS.TS Nguyễn Ngọc Trân, cũng cho rằng việc người dân đầu tư điện năng lượng mặt trời sẽ tận dụng được nguồn năng lượng sạch, ít tác động đến môi trường với chi phí đầu tư ban đầu thấp, ít bảo trì nhưng có thể sử dụng dài hạn.






Phát triển điện mặt trời còn gặp khó khăn


Điện mặt trời đang nhận được sự quan tâm lớn của Chính phủ cũng như các bộ, ngành và doanh nghiệp với hàng trăm dự án điện mặt trời đang chờ.





Tuy nhiên, cho đến nay, nhiều ý kiến cho rằng, phát triển điện mặt trời còn gặp khó trong quá trình triển khai cũng như còn thiếu những nghiên cứu sâu hơn về những tác động của loại hình năng lượng này. 

* Đua nhau làm điện mặt trời 

Từ tháng 4/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 11/2017/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích điện mặt trời. Quyết định này đã thực sự tạo ra lực đẩy trong đầu tư điện mặt trời với mức giá điện rất hấp dẫn, lên tới 9,35 Uscent/kWh và kéo dài tới 20 năm. 






Tính đến đầu 2017, số dự án điện mặt trời vẫn còn khá ít nhưng chỉ đến tháng 9/2018 đã có 121 dự án đã phê duyệt bổ sung quy hoạch với tổng công suất là trên 9,2 nghìn MW. Còn 211 dự án chưa phê duyệt bổ sung vào quy hoạch với tổng công suất là 16.800 MW. Như vậy, tổng số dự án đang xếp hàng để triển khai là 332 dự án với tổng công suất lên đến hơn 26.000 MW.









Các dự án có thể kể đến mới đây nhất như: nhà máy điện mặt trời TTC Krông Pa tại Gia Lai, dự án điện mặt trời HCG và HTG tại Tây Ninh, nhà máy điện mặt trời đầu tiên tại Phú Yên...Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng triển khai các bước quy hoạch và chuẩn bị đầu tư 23 dự án, với tổng công suất khoảng 3.100MW. Theo đó, công ty mẹ EVN đã xác định địa điểm và lập quy hoạch 4 dự án tổng công suất khoảng 575MW và đang nghiên cứu 2 dự án công suất 250 MW. 

TS. Nguyễn Huy Hoạch, Hiệp hội Năng lượng Sạch Việt Nam cho hay, Quy hoạch Điện VII hiệu chỉnh yêu cầu đẩy nhanh tiến độ các dự án nguồn điện sản xuất từ năng lượng tái tạo; trong đó, có năng lượng mặt trời, bao gồm cả nguồn tập trung lắp đặt trên mặt đất và các nguồn riêng lẻ trên mái nhà.





Từ đó, đưa công suất lên 850MW năm 2020 và 4.000 MW vào năm 2025. Như vậy, đến năm 2020, mỗi năm phải xây dựng điện mặt trời với công suất hơn 200MW. Từ năm 2020 đến 2025, mỗi năm phải lắp đặt hơn 600MW và 5 năm tiếp theo mỗi năm phải lắp đặt 1.600MW mới đạt kế hoạch đề ra. 

Theo Quyết định 11/2017/QĐ-TTg, EVN sẽ có trách nhiệm mua toàn bộ điện từ dự án điện mặt trời với giá khoảng 9,35 UScent/kWh, tương đương 2.086 đồng/kWh. Trong khi đó, mức giá điện bình quân hiện nay tầm 1.500-1.700 đồng/kWh, kỳ vọng sẽ giúp nhà đầu tư có lời. Quyết định trên còn đi kèm các ưu đãi khác như thuế, đất đai... Điều kiện thuận lợi cùng với các chính sách hỗ trợ về giá tốt đã tạo đòn bẩy cho các nhà đầu tư tham gia vào điện mặt trời. 

* Khó khăn khi nối lưới 

Rõ ràng, điện mặt trời cùng với điện gió sẽ là xu hướng phát triển trong tương lai của ngành điện Việt Nam và thế giới. Song liệu rằng, phát triển điện mặt trời tại Việt Nam có phải dễ. 

Theo Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, về mặt kỹ thuật, biểu đồ thay đổi phụ tải, sử dụng điện của Việt Nam có mức chênh lệch trong ngày rất lớn. Do vậy, nếu các dự án điện mặt trời được phát triển ồ ạt, biểu đồ phụ tải (theo ngày) trong hệ thống điện sẽ có mức dao động lớn hơn và nhu cầu đầu tư bổ sung công suất của ngành điện sẽ phải tăng lên, gần như tỷ lệ thuận với công suất điện mặt trời được bổ sung. 

Ngoài ra, để đấu nối các dự án điện mặt trời, hay điện gió vào hệ thống quốc gia đòi hỏi phải có các giải pháp kỹ thuật để đổi dòng điện. Một hệ thống điện quốc gia có quá nhiều điểm đấu nối với các dự án điện mặt trời và điện gió, sẽ có nguy cơ bị “loạn” khi xảy ra những thay đổi nhỏ trong hệ thống 

Đại diện Hiệp hội cho rằng, trong một hệ thống điện, nếu tỷ trọng điện mặt trời và điện gió lớn thì tần số của hệ thống sẽ bị thay đổi liên tục, có thể dẫn đến sụp đổ tần số, sụp đổ hệ thống điện. Để đảm bảo ổn định trong cung cấp điện đòi hỏi phải xây dựng thêm rất nhiều các nhà máy phát điện truyền thống để duy trì tần số của hệ thống. 

Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, việc đấu nối điện mặt trời về cơ bản là tăng chi phí cho đơn vị truyền tải, phân phối: từ chi phí rà soát dòng ngắn mạch, vận hành và lắp các thiết bị bù công suất phản kháng để giảm tổn thất, chỉnh định phối hợp bảo vệ đến chi phí đầu tư tăng cường lưới. 





Ông Đinh Quang Tri, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam bày tỏ, các dự án điện mặt trời tạo ra thách thức cho công tác truyền tải. Bởi, các nhà đầu tư tập trung lắp đặt ở miền Trung (điển hình là Ninh Thuận, Bình Thuận), gây quá tải lưới điện khu vực này. Trong khi đó, hệ thống truyền tải ở đây khá yếu do nhu cầu điện ở miền Trung thấp hơn các vùng khác. 

EVN đề nghị bổ sung quy hoạch làm thêm đường dây, nhưng liên quan đến thủ tục, giải phóng mặt bằng nên không thể làm nhanh để kịp tải điện từ các nhà máy điện mặt trời. Lãnh đạo EVN cũng cho hay, nếu không mua điện mặt trời thì sẽ xảy ra tình trạng thiếu điện. Còn nếu hợp đồng mua bán điện với nhà đầu tư rồi mà không tải hết được sẽ có thể sinh ra mâu thuẫn giữa nhà đầu tư và EVN. 

Theo chia sẻ của ông Lê Văn Lực, Phó cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương), với các chính sách của Chính phủ, Việt Nam đang thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào điện mặt trời, điện gió. Song, liên quan đến vùng miền nào, đấu nối thế nào, vẫn chưa được tính toán cụ thể. 

Theo ông Lực, ở những vùng tiềm năng như: Bình Thuận, Ninh Thuận..., đầu tư lên đến hàng nghìn MW, chưa nói đến việc đầu tư mà riêng việc đấu nối và vận hành thế nào để đảm bảo cấp điện an toàn, liên tục và tin cậy, vẫn cần nghiên cứu có khoa học.





Đó là phải xây dựng đường dây, trạm truyền tải 220kV, có những vùng hàng nghìn MW, phải xây trạm 500kV nên việc tính toán phát triển, điều chỉnh quy hoạch để lưới điện có thể kết nối với các nguồn lớn này không hề đơn giản, cần có thời gian.





Bên cạnh đó, tấm pin mặt trời, rác thải từ các nhà máy năng lượng mặt trời sẽ xử lý thế nào hiện cũng chưa có nghiên cứu cụ thể. Rồi các chi phí đó liệu có phải tính vào giá điện và trách nhiệm của nhà đầu tư với việc xử lý hay không. Cùng đó, việc tháo dỡ, xử lý sau dự án thì tích lũy từ đâu hiện vẫn chưa có được những phân tích, đánh giá cụ thể./.









 


Điện mặt trời gặp khó khi nối lưới


Theo nhiều chuyên gia năng lượng, việc các nhà đầu tư đua rót vốn cho điện mặt trời trong vòng một năm qua chưa phải tin tốt cho Việt Nam.




Ồ ạt đầu tư vào điện mặt trời 




Quyết định 11/2017 của Thủ tướng về tăng giá điện mặt trời lên 9,35 cent (khoảng 2.086 đồng) một kWh có hiệu lực từ 1/6/2017 đã mở ra nhiều cơ chế khuyến khích cho các doanh nghiệp đầu tư phát triển năng lượng này. Tuy nhiên, quyết định này chỉ có hiệu lực đến 30/6/2019. Tức là, nhiều khả năng sau 30/6, giá cho điện mặt trời sẽ giảm dần cùng sự yêu cầu về cập nhật công nghệ cao hơn.









Do đó, kể từ đây hình thành một cuộc đua rầm rộ đầu tư cho điện mặt trời, các doanh nghiệp thi nhau công bố dự án để kịp hưởng chính sách ưu đãi giá điện cao.





Dự án mới nhất vừa đưa vào vận hành cuối tuần trước là nhà máy Điện mặt trời Krông Pa (Gia Lai) công suất 49 MW do Tập đoàn Thành Thành Công đầu tư. Tập đoàn này đã thi công nhà máy trong 9 tháng và đây mới chỉ là một trong 20 dự án điện mặt trời họ rót vốn.





Thành Thành Công cũng không phải cái tên duy nhất trong cuộc đổ bộ vốn vào năng lượng tái tạo. Nhiều dự án điện mặt trời đầy tham vọng như Tập đoàn Xuân Cầu đầu tư khoảng 2.000 MW ở Tây Ninh, Công ty Xuân Thiện đầu tư các dự án điện mặt trời tại tỉnh Đắk Lắk với công suất khoảng 3.000 MW... lần lượt được công bố ngay sau ngày quyết định của Thủ tướng có hiệu lực.





Nhờ sự tham gia của khu vực tư nhân, thị trường điện mặt trời gia tăng mạnh, số lượng, quy mô các dự án đã vượt qua quy hoạch ban đầu.





Dữ liệu đến hết tháng 9/2018 của Bộ Công Thương cho biết, 121 dự án được phê duyệt bổ sung vào quy hoạch điện quốc gia và cấp tỉnh với tổng công suất phát điện đến 2020 là 6.100 MW và 2030 là 7.200 MW. Trong số này 25 dự án đã ký hợp đồng mua bán điện (PPA) với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và 70 dự án thẩm định thiết kế cơ sở. Ngoài ra, còn 221 dự án đang xếp hàng chờ phê duyệt, công suất đăng ký hơn 13.000 MW.





Như vậy, tổng công suất đăng ký đầu tư loại hình này đã lên tới 26.000 MW, chiếm khoảng 60% tổng công suất các nguồn điện cả nước (hơn 47.000 MW). Con số này cũng vượt xa Quy hoạch điện 7 điều chỉnh trong đó định hướng tới 2020 công suất điện mặt trời 850 MW và tăng lên 4.000 MW sau đó 5 năm.





"Đang có sự bùng nổ đầu tư của các dự án điện mặt trời, nhưng không tốt chút nào", ông Toby Couture, chuyên gia quốc tế đến từ Đức nhận xét như vậy. Chuyên gia năng lượng tái tạo đến từ Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (Giz) cho rằng, cơ quan có thẩm quyền nên đưa ra khuôn khổ dự báo mang tính cân bằng, thay vì để thị trường phát triển quá nóng và sau đó bùng nổ.





Tiềm ẩn nguy cơ





Điện mặt trời cùng với điện gió được đánh giá sẽ là xu hướng phát triển trong tương lai của ngành điện Việt Nam và thế giới. Song liệu rằng, sự phát triển ồ ạt của các dự án điện mặt trời tại Việt Nam có phải là điều đáng mừng?





Theo Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, về mặt kỹ thuật, biểu đồ thay đổi phụ tải, sử dụng điện của Việt Nam có mức chênh lệch trong ngày rất lớn. Do vậy, nếu các dự án điện mặt trời được phát triển ồ ạt, biểu đồ phụ tải (theo ngày) trong hệ thống điện sẽ có mức dao động lớn hơn và nhu cầu đầu tư bổ sung công suất của ngành điện sẽ phải tăng lên, gần như tỷ lệ thuận với công suất điện mặt trời được bổ sung.





Ngoài ra, để đấu nối các dự án điện mặt trời, hay điện gió vào hệ thống quốc gia đòi hỏi phải có các giải pháp kỹ thuật để đổi dòng điện. Một hệ thống điện quốc gia có quá nhiều điểm đấu nối với các dự án điện mặt trời và điện gió, sẽ có nguy cơ bị “loạn” khi xảy ra những thay đổi nhỏ trong hệ thống





Đại diện Hiệp hội cho rằng, trong một hệ thống điện, nếu tỷ trọng điện mặt trời và điện gió lớn thì tần số của hệ thống sẽ bị thay đổi liên tục, có thể dẫn đến sụp đổ tần số, sụp đổ hệ thống điện. Để đảm bảo ổn định trong cung cấp điện đòi hỏi phải xây dựng thêm rất nhiều các nhà máy phát điện truyền thống để duy trì tần số của hệ thống.





Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, việc đấu nối điện mặt trời về cơ bản là tăng chi phí cho đơn vị truyền tải, phân phối: từ chi phí rà soát dòng ngắn mạch, vận hành và lắp các thiết bị bù công suất phản kháng để giảm tổn thất, chỉnh định phối hợp bảo vệ đến chi phí đầu tư tăng cường lưới.





Ông Đinh Quang Tri, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam bày tỏ, các dự án điện mặt trời tạo ra thách thức cho công tác truyền tải. Bởi, các nhà đầu tư tập trung lắp đặt ở miền Trung (điển hình là Ninh Thuận, Bình Thuận), gây quá tải lưới điện khu vực này. Trong khi đó, hệ thống truyền tải ở đây khá yếu do nhu cầu điện ở miền Trung thấp hơn các vùng khác.





Giải pháp tránh quá tải lưới điện truyền tải, theo ông Tri, Chính phủ nên đẩy mạnh điện mặt trời áp mái, phù hợp với lưới điện hạ thế, không phải đầu tư thêm lưới truyền tải.





Chia sẻ với báo giới, Thứ trưởng Công Thương Đặng Hoàng An cho biết, Bộ này đang chỉ đạo làm lại quy hoạch phát triển điện địa phương và quốc gia; giao lại cho các đơn vị phát triển lưới tháo gỡ những điểm nghẽn hạ tầng lưới điện tại khu vực với mục đích tạo điều kiện cho các dự án được cấp phép đấu nối.





Trong khi đó, Cục Điện lực và năng lượng tái tạo vừa có báo cáo Bộ Công Thương, đề xuất xem xét chủ trương, cơ chế giao chủ đầu tư các dự án xây dựng lưới điện truyền tải trước nhằm giải toả công suất các nhà máy, sau khi xây dựng xong sẽ bàn giao lại cho ngành điện vận hành.






Thứ Ba, 4 tháng 12, 2018

Cần nhân rộng mô hình điện mặt trời áp mái cho hộ gia đình


Việc người dân tự lắp điện mặt trời để dùng còn dư bán lại cho ngành điện đang dần được nhân rộng.





Tốc độ tiêu thụ tăng





Theo đại diện Samtrix Solar - đơn vị hàng đầu Việt Nam về phân phối và phát triển điện mặt trời, việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời tới người dân, thống kê từ tháng 5 đến nay có gần 600 khách hàng liên hệ lắp đặt hệ thống điện mặt trời gói gia đình. 





Mô hình lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà cho gia đình




Theo đánh giá của công ty, tỉ lệ người dân chọn lắp đặt pin mặt trời trong vòng 5 tháng như vậy là rất cao, trước đây phải mất hơn 3 năm số lượng khách hàng mới đạt mốc hơn 300 hộ.





Không chỉ tại TP.HCM mà còn nhiều khách hàng tại các tỉnh lân cận cũng tìm đến để tư vấn lắp đặt về hệ thống điện mặt trời. 





Từ đầu năm đến nay tại TP.HCM có khoảng 30 hộ gia đình, 3 cơ quan nhà nước gồm UBND quận 4, UBND quận 10, UBND quận 8, 1 doanh nghiệp và 3 quán karaoke chọn lắp đặt sử dụng hệ thống điện mặt trời của công ty.





"Sau khi Bộ Công thương có hướng dẫn tạm thời về cách thức tính toán bù trừ điện năng tiêu thụ, thuế và phát hành hóa đơn cho khách hàng đã thu hút nhiều người lắp hệ thống điện mặt trời. 





Hiện trong vòng 7 ngày sau khi người dân lắp đặt, phía điện lực sẽ đến hỗ trợ thay thế đồng hồ điện hai chiều, nối điện lên lưới... 





Ngoài ra đối với khách hàng lắp đặt trước tháng 6-2019 sẽ được mua lại điện với giá 2.086 đồng/kWh" - đại diện Samtrix Solar cho hay.









Theo báo cáo của EVN, tính đến ngày 31-7-2018, các tổng công ty điện lực và công ty điện lực đã ký thực hiện đấu nối, lắp đặt côngtơ hai chiều, xác nhận chỉ số côngtơ và sản lượng điện năng giao nhận với 748 khách hàng đăng ký bán điện mặt trời trên mái nhà với tổng công suất 11,55 MWp.





Tuy nhiên, EVN vẫn chưa thể ký hợp đồng mua bán điện với các khách hàng do quy định hiện hành về chính sách thuế chưa có quy định riêng với mô hình bù trừ điện năng cho điện mặt trời trên mái nhà.





Về việc phát triển điện mặt trời nối lưới tại các hộ dân, một chuyên gia năng lượng tái tạo tại TP.HCM cho rằng nếu nhiều nhà cùng đầu tư hệ thống điện mặt trời kiểu này, không chỉ góp phần làm giảm được phụ tải cho ngành điện mà còn sẽ giảm đáng kể tiền điện sử dụng tại hộ gia đình, có trường hợp có dư điện để bán lại.





Nhiều giải pháp thúc đẩy năng lượng tái tạo





Theo Bộ Công thương, đầu tư điện mặt trời trên mái nhà là một trong những biện pháp đảm bảo cấp điện trong thời gian tới, đặc biệt cho khu vực có nguy cơ thiếu điện tại miền Nam. 





Điện sản xuất ra được tiêu thụ tại chỗ, vì vậy việc đầu tư hệ thống điện trên mái nhà sẽ giúp giảm gánh nặng đầu tư lưới điện truyền tải. 





Do đó sẽ khuyến khích các khách hàng sử dụng điện (điện sinh hoạt, điện khu công nghiệp, thương mại dịch vụ...) tham gia vào đầu tư cung ứng điện.





Để tháo gỡ khó khăn trong lắp điện mặt trời trên mái nhà, Bộ Công thương cho hay đã phối hợp với Bộ Tài chính, EVN, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. 





Văn phòng Chính phủ cũng đã có văn bản thông báo ý kiến của Phó thủ tướng đồng ý cho Bộ Công thương áp dụng trình tự thủ tục rút gọn để xây dựng, ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều quy định về phát triển điện mặt trời trên mái nhà. 





Hiện Bộ Công thương đã gửi dự thảo sửa đổi đến các bộ, ngành xin ý kiến để tập hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.