Theo nhiều chuyên gia năng lượng, việc các nhà đầu tư đua rót vốn cho điện mặt trời trong vòng một năm qua chưa phải tin tốt cho Việt Nam.
Ồ ạt đầu tư vào điện mặt trời
Quyết định 11/2017 của Thủ tướng về tăng giá điện mặt trời lên 9,35 cent (khoảng 2.086 đồng) một kWh có hiệu lực từ 1/6/2017 đã mở ra nhiều cơ chế khuyến khích cho các doanh nghiệp đầu tư phát triển năng lượng này. Tuy nhiên, quyết định này chỉ có hiệu lực đến 30/6/2019. Tức là, nhiều khả năng sau 30/6, giá cho điện mặt trời sẽ giảm dần cùng sự yêu cầu về cập nhật công nghệ cao hơn.
Do đó, kể từ đây hình thành một cuộc đua rầm rộ đầu tư cho điện mặt trời, các doanh nghiệp thi nhau công bố dự án để kịp hưởng chính sách ưu đãi giá điện cao.
Dự án mới nhất vừa đưa vào vận hành cuối tuần trước là nhà máy Điện mặt trời Krông Pa (Gia Lai) công suất 49 MW do Tập đoàn Thành Thành Công đầu tư. Tập đoàn này đã thi công nhà máy trong 9 tháng và đây mới chỉ là một trong 20 dự án điện mặt trời họ rót vốn.
Thành Thành Công cũng không phải cái tên duy nhất trong cuộc đổ bộ vốn vào năng lượng tái tạo. Nhiều dự án điện mặt trời đầy tham vọng như Tập đoàn Xuân Cầu đầu tư khoảng 2.000 MW ở Tây Ninh, Công ty Xuân Thiện đầu tư các dự án điện mặt trời tại tỉnh Đắk Lắk với công suất khoảng 3.000 MW... lần lượt được công bố ngay sau ngày quyết định của Thủ tướng có hiệu lực.
Nhờ sự tham gia của khu vực tư nhân, thị trường điện mặt trời gia tăng mạnh, số lượng, quy mô các dự án đã vượt qua quy hoạch ban đầu.
Dữ liệu đến hết tháng 9/2018 của Bộ Công Thương cho biết, 121 dự án được phê duyệt bổ sung vào quy hoạch điện quốc gia và cấp tỉnh với tổng công suất phát điện đến 2020 là 6.100 MW và 2030 là 7.200 MW. Trong số này 25 dự án đã ký hợp đồng mua bán điện (PPA) với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và 70 dự án thẩm định thiết kế cơ sở. Ngoài ra, còn 221 dự án đang xếp hàng chờ phê duyệt, công suất đăng ký hơn 13.000 MW.
Như vậy, tổng công suất đăng ký đầu tư loại hình này đã lên tới 26.000 MW, chiếm khoảng 60% tổng công suất các nguồn điện cả nước (hơn 47.000 MW). Con số này cũng vượt xa Quy hoạch điện 7 điều chỉnh trong đó định hướng tới 2020 công suất điện mặt trời 850 MW và tăng lên 4.000 MW sau đó 5 năm.
"Đang có sự bùng nổ đầu tư của các dự án điện mặt trời, nhưng không tốt chút nào", ông Toby Couture, chuyên gia quốc tế đến từ Đức nhận xét như vậy. Chuyên gia năng lượng tái tạo đến từ Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (Giz) cho rằng, cơ quan có thẩm quyền nên đưa ra khuôn khổ dự báo mang tính cân bằng, thay vì để thị trường phát triển quá nóng và sau đó bùng nổ.
Tiềm ẩn nguy cơ
Điện mặt trời cùng với điện gió được đánh giá sẽ là xu hướng phát triển trong tương lai của ngành điện Việt Nam và thế giới. Song liệu rằng, sự phát triển ồ ạt của các dự án điện mặt trời tại Việt Nam có phải là điều đáng mừng?
Theo Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, về mặt kỹ thuật, biểu đồ thay đổi phụ tải, sử dụng điện của Việt Nam có mức chênh lệch trong ngày rất lớn. Do vậy, nếu các dự án điện mặt trời được phát triển ồ ạt, biểu đồ phụ tải (theo ngày) trong hệ thống điện sẽ có mức dao động lớn hơn và nhu cầu đầu tư bổ sung công suất của ngành điện sẽ phải tăng lên, gần như tỷ lệ thuận với công suất điện mặt trời được bổ sung.
Ngoài ra, để đấu nối các dự án điện mặt trời, hay điện gió vào hệ thống quốc gia đòi hỏi phải có các giải pháp kỹ thuật để đổi dòng điện. Một hệ thống điện quốc gia có quá nhiều điểm đấu nối với các dự án điện mặt trời và điện gió, sẽ có nguy cơ bị “loạn” khi xảy ra những thay đổi nhỏ trong hệ thống
Đại diện Hiệp hội cho rằng, trong một hệ thống điện, nếu tỷ trọng điện mặt trời và điện gió lớn thì tần số của hệ thống sẽ bị thay đổi liên tục, có thể dẫn đến sụp đổ tần số, sụp đổ hệ thống điện. Để đảm bảo ổn định trong cung cấp điện đòi hỏi phải xây dựng thêm rất nhiều các nhà máy phát điện truyền thống để duy trì tần số của hệ thống.
Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, việc đấu nối điện mặt trời về cơ bản là tăng chi phí cho đơn vị truyền tải, phân phối: từ chi phí rà soát dòng ngắn mạch, vận hành và lắp các thiết bị bù công suất phản kháng để giảm tổn thất, chỉnh định phối hợp bảo vệ đến chi phí đầu tư tăng cường lưới.
Ông Đinh Quang Tri, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam bày tỏ, các dự án điện mặt trời tạo ra thách thức cho công tác truyền tải. Bởi, các nhà đầu tư tập trung lắp đặt ở miền Trung (điển hình là Ninh Thuận, Bình Thuận), gây quá tải lưới điện khu vực này. Trong khi đó, hệ thống truyền tải ở đây khá yếu do nhu cầu điện ở miền Trung thấp hơn các vùng khác.
Giải pháp tránh quá tải lưới điện truyền tải, theo ông Tri, Chính phủ nên đẩy mạnh điện mặt trời áp mái, phù hợp với lưới điện hạ thế, không phải đầu tư thêm lưới truyền tải.
Chia sẻ với báo giới, Thứ trưởng Công Thương Đặng Hoàng An cho biết, Bộ này đang chỉ đạo làm lại quy hoạch phát triển điện địa phương và quốc gia; giao lại cho các đơn vị phát triển lưới tháo gỡ những điểm nghẽn hạ tầng lưới điện tại khu vực với mục đích tạo điều kiện cho các dự án được cấp phép đấu nối.
Trong khi đó, Cục Điện lực và năng lượng tái tạo vừa có báo cáo Bộ Công Thương, đề xuất xem xét chủ trương, cơ chế giao chủ đầu tư các dự án xây dựng lưới điện truyền tải trước nhằm giải toả công suất các nhà máy, sau khi xây dựng xong sẽ bàn giao lại cho ngành điện vận hành.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét